Większa świadomość ekologiczna oraz rozwój nowoczesnych technologii sprawiły, że obecnie budowane domy cechują się wysoką energooszczędnością oraz niską emisją zanieczyszczeń. Jednym ze stosowanych w tym celu rozwiązań jest system rekuperacji, gwarantujący skuteczną wymianę powietrza w pomieszczeniach bez zbędnej straty ciepła.

Zastanawiasz się nad montażem rekuperacji w swoim domu? Koniecznie przeczytaj nasz artykuł, w którym dowiesz się, jak działa wentylacja mechaniczna oraz jakie są wady i zalety systemu rekuperacji.

Działanie wentylacji grawitacyjnej

Jeszcze do niedawna w większości domów jedynym sposobem na przepływ powietrza była tradycyjna wentylacja grawitacyjna, działająca na zasadzie różnicy temperatury i gęstości powietrza w budynku i na zewnątrz. Aby takowa wentylacja działała, konieczne są nieszczelności w postaci okiennych nawiewników lub przewodów wentylacyjnych, dzięki którym możliwa jest wymiana zużytego powietrza na świeże.

Wentylacja grawitacyjna to tanie i proste rozwiązanie, które jednak nie zawsze działa poprawnie, co może negatywnie wpływać na jakość powietrza i komfort domowników. Minusem jest również to, że jako użytkownicy nie mamy wpływu na wentylację grawitacyjną i jej wydajność.

Wentylacja mechaniczna - czyli jak działa rekuperacja?

Głównymi częściami składowymi każdego systemu wentylacji mechanicznej jest rekuperator oraz kanały wentylacyjne. Odpowiednie dopasowanie i zamontowanie tych elementów ma decydujący wpływ na to, czy rekuperacja będzie działać efektywnie.

Rekuperator

Najważniejszym elementem tego rodzaju wentylacji jest rekuperator, czyli centrala wentylacyjna wyposażona w wymiennik ciepła i wentylatory, które odpowiadają ze ruch strumieni powietrza. Jego istotne znaczenie wynika z faktu, że właśnie tutaj umieszczone są filtry odpowiedzialne za oczyszczanie nawiewanego powietrza. Ponadto to właśnie w wymienniku ciepła dochodzi do kluczowego zjawiska, czyli do odzysku ciepła z wywiewanego powietrza. Wszystko to odbywa się bez wzajemnego mieszania się wspomnianych strumieni powietrza.

Istotne znaczenie ma tutaj dobranie mocy rekuperatora odpowiedniej do wielkości budynku oraz instalacji. Zbyt słabe urządzenie może obniżać odzysk energii i sprawiać, że nawiew powietrza nie będzie w pełni wydajny.

Kanały wentylacyjne

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła składa się z czterech głównych kanałów wentylacyjnych spełniających określone funkcje:

• wyrzutnia - odprowadza powietrze zanieczyszczone na zewnątrz budynku,
• czerpnia - umieszczona w elewacji budynku, pobiera świeże powietrze z zewnątrz,
• nawiew do pomieszczeń - rozprowadza ogrzane i oczyszczone powietrze z rekuperatora,
• wywiew z pomieszczeń - tłoczy zużyte powietrze do rekuperatora.

Jak działa rekuperacja?

Wbrew pozorom rekuperacja działa według prostego schematu. Pobierane przez czerpnie powietrze przepływa przez filtry, oczyszczające go z zanieczyszczeń. W tym samym czasie pobierane jest również nieświeże powietrze z pomieszczeń, które trafia rekuperatora. Oba strumienie mijają się ze sobą, bez wzajemnego mieszania, w wymienniku ciepła. Element ten umożliwia odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego i przekazanie go strumieniowi powietrza nawiewanego.

Rekuperacja z pompą ciepła

Dzięki pompie ciepła można ogrzać dom z wykorzystaniem odnawialnego źródła energii, jednak przy tym należy zadbać, aby dom miał wysoki poziom energooszczędności. Dlatego też w nowych domach często montuje się zarówno rekuperację jak i pompę ciepła. Należy tutaj pamiętać, aby moc pompy ciepła była dopasowana do niższego zapotrzebowania energetycznego, uzyskanego dzięki rekuperacji.

Montaż rekuperacji w domu

Instalację rekuperacji zawsze powinno poprzedzać wykonanie profesjonalnego i indywidualnego projektu rekuperacji - dopasowanego do potrzeb klienta oraz uwarunkowań technicznych budynku. Rzetelny projekt rekuperacji i fachowy montaż zapewniają korzystne zyski energetyczne i prawidłowe funkcjonowanie systemu.

Oto najważniejsze informacje dotyczące montażu rekuperacji:

• punkty nawiewne montowane są zazwyczaj w salonie i sypialniach, z kolei punkty wywiewne umieszcza się w kuchni i łazience,
• drzwi wewnętrzne powinny posiadać szczeliny umożliwiające przepływ powietrza,
• należy zamontować szczelne okna bez nawiewników,
• drzwi do kotłowni i garażu muszą posiadać uszczelkę,
• można zamontować kominek z zamkniętą komorą spalania.

Wady i zalety rekuperacji

Zalety rekuperacji

System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła to rozwiązanie niosące szereg różnorodnych korzyści. Oto najważniejsze plusy rekuperacji:

• Mniejsze wydatki na ogrzewanie - powietrze nawiewane z zewnątrz jest ocieplane, przez co nie powoduje nadmiernego obniżenia temperatury w wentylowanych pomieszczeniach. Również konieczność posiadana okien bez nawiewników, (powodujących zimą niepotrzebne straty ciepła), wpływa na obniżenie kosztów ogrzewania.
• Wysoki poziom czystości powietrza - filtry umieszczone w systemie rekuperacji sprawiają, że nawiewane powietrze jest wolne od szkodliwych zanieczyszczeń i pyłków. Korzystając z rekuperacji, mamy zapewnioną skuteczną wentylację oraz ciągły dopływ świeżego i czystego powietrza. Dzięki temu nie musimy wietrzyć domu przez otwieranie okien i wpuszczać do środka (szczególnie zimą) zanieczyszczonego powietrza.
• Lepsze samopoczucie domowników - świeże i czyste powietrze to jeden z wielu czynników wpływających korzystnie na nasz organizm. Komfortowe warunki termiczne oraz dobra jakość powietrza pozytywnie wpływają na jakość snu, funkcjonowanie układu oddechowego czy ogólną odporność organizmu.

• Ulga dla alergików - powietrze przepływające przez filtry umieszczone w rekuperatorze zostaje oczyszczone z różnorodnych alergenów. Dlatego też rekuperacja jest rozwiązaniem szczególnie polecanym dla alergików, którzy dzięki niej mogą stworzyć sobie przyjazne warunki do funkcjonowania we własnym domu i ograniczyć uciążliwe objawy alergii. Ponadto rekuperacja w domu ogranicza powstawanie i gromadzenie się kurzu, który również jest częstą przyczyną alergii.
• Komfortowe warunki latem - oprócz zapobieganiu stratom ciepła zimą, rekuperacja może pomóc utrzymać komfortową temperaturę w domu również latem. Ten system wentylacji co prawda nie zastąpi klimatyzacji, ale sprawi, że w pomieszczeniach dłużej utrzyma się przyjazna temperatura i nie zrobi się duszno. Istotną dla wielu korzyścią, wynikającą z braku konieczności otwierania okien latem, jest brak dokuczliwych owadów wewnątrz domu z rekuperacją.

• Ochrona ścian przed wilgocią i grzybami - stały dopływ świeżego powietrza chroni ściany i meble przed uciążliwą pleśnią. Wentylacja ta umożliwia utrzymanie optymalnego poziomu wilgoci w poszczególnych pomieszczeniach, dzięki czemu zapobiega rozwojowi szkodliwych dla zdrowia grzybów, które często pojawiają się w domach z wentylacją grawitacyjną.
• Oszczędności w trakcie budowy domu - podczas budowania domu z rekuperacją, nie musisz budować kominów do wentylacji grawitacyjnej ani montować nawiewników w oknach. Montaż rekuperacji oznacza także, możliwość częściowej rezygnacji z otwieranych okien, zamiast nich możesz wybrać tańsze i bardziej energooszczędne okna bez skrzydeł.
• Łatwa obsługa systemu rekuperacji - system rekuperacji ze sterownikiem umożliwia szybkie i łatwe dopasowanie mocy wentylacji do indywidualnych potrzeb domowników. Najnowsze modele rekuperatorów mają także możliwość wygodnego sterowania za pomocą aplikacji w telefonie.

Wady rekuperacji

Jak widać, rekuperacja w domu to rozwiązanie posiadające wiele zalet. Oprócz korzyści wentylacja z odzyskiem ciepła posiada również pewne wady:

• Wysokie koszty instalacji - łączna cena sprzętu oraz montażu rekuperacji zależy od kilku czynników i jest inna dla każdego budynku. Najczęściej jest to wydatek na poziomie kilkunastu tysięcy, co dla wielu osób jest zbyt drogą inwestycją.
• Regularne przeglądy techniczne - przegląd taki powinien być wykonywany co roku. Regularny serwis i kontrola wykonana przez fachowca zapewnia efektywne działanie rekuperacji i pozwala zapobiegać poważnym awariom.
• Konieczność wymiany filtrów - aby cały system działał wydajnie i dostarczał czyste powietrze, konieczna jest regularna wymiana filtrów. Częstotliwość wymian zależy od poziomu zanieczyszczenia powietrza - z reguły filtry te wymagają wymiany co około 3 miesiące. Na szczęście czynność ta nie jest zbyt skomplikowana i można ją wykonać samodzielnie. 

Koszt instalacji wentylacji z odzyskiem ciepła

Na to, ile kosztuje rekuperacja, wpływa wiele różnych aspektów. Koszty instalacji zależą w dużej mierze od wielkości budynku, ilości pomieszczeń i rodzaju wybranych urządzeń - najczęściej jest to wydatek na poziomie kilkunastu tysięcy.

Należy jednak pamiętać, że wydatek związany z wentylacją mechaniczną może ostatecznie okazać się mniejszy przez oszczędności inwestycyjne (tj. brak kominów, okna bez nawiewników, mniejsza ilość materiału do ogrzewania płaszczyznowego). Montaż rekuperatora oznacza także niższe zapotrzebowanie na energię cieplną, co może obniżyć koszty ogrzewania nawet o 50%. Planując montaż rekuperacji, można również skorzystać z pomocy rządowych programów finansowych wspierających ekologiczne rozwiązania.

Koszty eksploatacyjne

Do kosztów eksploatacyjnych należy zaliczyć opłaty za zużycie energii elektrycznej, koniecznej do działania rekuperatora, koszty zakupu filtrów oraz opłaty za coroczne przeglądy. Średnie koszty użytkowania rekuperacji w domu jednorodzinnym o powierzchni do 150 m2 sięgają około 1000 złotych na rok.

Nowoczesny system wentylacyjny

Rekuperacja to wręcz obowiązkowe rozwiązanie w zakresie ogrzewania i wentylacji domów wybudowanych w nowoczesnym budownictwie. To system, który gwarantuje domownikom wiele korzyści - zarówno ekonomicznych, ekologicznych, jak i zdrowotnych. Przede wszystkim zapewnia on swobodny przepływ powietrza bez strat energii cieplnej. Ponadto rekuperacja chroni wnętrze domu przed napływem zanieczyszczonego powietrza i powstawaniem pleśni.