Główną ich cechą jest niska temperatura w jakiej pracują (do 24°C), a tym samym uzyskanie maksymalnego komfortu cieplnego przy jednoczesnym minimalnym zużyciu energii.

Ogrzewania na podczerwień ogrzewają ściany, sufit, podłogę, sprzęty domowe oraz nas samych. Temperatura powietrza jest niższa o ok. 2° C od temperatury otoczenia. Ciepłe ściany zapobiegają osadzaniu się wilgoci i powstawaniu grzybów pleśniowych. Zastosowanie takiego ogrzewania w pomieszczeniach gdzie jest wilgoć pozwala na wysuszenie ścian, a tym samym poprawy ich izolacyjności, a tym samym niższe koszty ogrzewania. Koniecznie należy jednak usunąć wcześniej źródło wilgoci.

Różnica pomiędzy temperaturą podłogi, a sufitem wynosi ok. 1°, co zapewnia najwyższy komfort termiczny. Praktycznie nie występuje konwekcja, a tym samym nie ma kurzu w powietrzu, który jest cechą ogrzewań konwekcyjnych. Jest to szczególnie ważne dla alergików. Nawet wietrzenie mieszkania nie doprowadza do strat energetycznych, gdyż większość energii zakumulowana jest w ścianach,a nie w powietrzu, jak ma to miejsce w przypadku ogrzewań konwekcyjnych.

Ogrzewanie na podczerwień jest najzdrowszym źródłem ciepła, stosowanym między innymi w inkubatorach dla noworodków, czy przy leczeniu stanów zapalnych i schorzeń reumatycznych u fizjoterapeutów. Ogrzewanie elektryczne nie jest tożsame z ogrzewaniem elektrycznym na podczerwień i notorycznie z tym ostatnim mylone.

Do ogrzewań elektrycznych na podczerwień należą ogrzewania podłogowe i sufitowe za pomocą folii grzewczych, jak również ogrzewania podłogowe matami grzewczymi. Tak jak folie grzewcze są stosunkowo mało znane, to maty królują na rynku od dziesięcioleci. Chociaż oba systemy grzewcze spełniają te samo zadanie, to różnią się zasadniczo budową i sposobem zastosowania.

Fot. Enerbau

Folie grzewcze

Jak sama nazwa wskazuje, mamy do czynienia z elementem grzewczym, którym są paski grafitu zalaminowane pomiędzy dwoma foliami poliestrowymi. Produkowane są w postaci taśm o szerokości od 30 cm do 100 cm. Grubość takich taśm wynosi 0,4 mm dla folii podłogowych i 0,3 mm dla folii sufitowych. Napięcie zasilające to z reguły 230V (istnieją też folie o niższym napięciu zasilania). Moc grzewcza folii wynosi od 40 W/m² do 220 W/m². Istnieją też folie o większych mocach do specjalnych zastosowań. Standardowo korzystamy z folii o mocy 80 W/m² do ogrzewań podłogowych i 140 W/m² do ogrzewań sufitowych.

Jeżeli chcemy zastosować folię do ogrzewania podłogowego, to musimy mieć świadomość tego, jakie warunki muszą być spełnione, by ogrzewanie spełniło swoje zadanie. Do tych warunków, w przypadku podłóg na gruncie, należy odpowiednia izolacja (min. 20 cm) i moc zastosowanej folii. Niedopuszczalne jest stosowanie folii o mocy większej aniżeli 80 W/m².

Są sprzedawcy, którzy sugerują, że można zwiększyć moc folii grzewczej, a tym samym ograniczyć powierzchnię grzewczą i koszt materiału, ale nie wspominają przy tym, że nie wystarczy większa moc, przy mniejszej powierzchni. Konieczne jest wtedy podniesienie temperatury do ponad 30°C, a tym samym zamiast ogrzewania na podczerwień, powstaje ogrzewanie konwekcyjne podłogowe z fatalnym komfortem termicznym. O tym jak taka temperatura będzie wpływać na trwałość podłogi nie muszę pisać.

Fot. Enerbau
Folie podłogowe dajemy wyłącznie pod podłogi pływające jak panele podłogowe lub deska barlinecka. Grubość podłogi nie może przekraczać 14 mm. Istnieje też możliwość zastosowania pod wykładziny dywanowe, bądź podłogi z PVC. Folię układa się na 6 mm izolacji ze styropianu XPS, następnie przykrywa folią paro izolującą. Pokrywamy ok. 80% powierzchni pomieszczenia folią. Pod powierzchnią folii umieszczamy sondę podłogową, którą podłączamy do termostatu sterującego
systemem grzewczym. Każde pomieszczenie sterowane jest indywidualnie, co umożliwia nam pełną kontrolę temperatury oraz jej precyzyjną regulację.

W przypadku ogrzewań sufitowych, robimy stelaż, w stelażu zakładamy 10 cm wełny mineralnej, montujemy folię pomiędzy łatami nośnymi stelaża, wprowadzamy czujnik temperatury,zamykamy całość folią paroizolacyjną i zamykamy płytami gipsowo - kartonowymi. W przypadku wysokiego zapotrzebowania na energię potrzebną do ogrzewania oraz sufitów powyżej 3 m, stosujemy folie grzewcze o mocach 220 W/m².

Fot. Enerbau
Główną zaletą folii grzewczych jest ich trwałość wynosząca nawet do 50 lat oraz brak kosztów eksploatacji. System grzewczy jest pasywny, tzn. nie ma części ruchomych, a tym samym jest trwały. Podobnie jak instalacja elektryczna. Dodatkową zaletą folii grzewczych jest możliwość wymiany podłogi bez ingerencji w ogrzewanie. Nie jesteśmy skazani przez całe życie na jeden wzór i kolor paneli. Zakładając maty grzewcze musimy liczyć się z dożywotnim wyglądem posadzki. Wymiana płytek nie wchodzi w grę.

Fot. Enerbau

Maty grzewcze

Mata grzewcza jest kombinacją przewodu grzewczego i siatki poliestrowej, tworzącą pasek o szerokości 50 cm i różnej długości, nawet do 32 mb. Moc grzewcza wynosi standardowo 160 W/m². Istnieją też maty o mocach 100 W/m² i 200 W-m². Możemy wybrać pomiędzy matą grzewczą zasilaną jedno - przewodowo, albo dwu przewodowo. Grubość przewodu grzewczego wynosi 4 mm.

Maty grzewcze stosujemy w zasadzie do ogrzewania powierzchni ceramicznych. Do dziś układa się je pod wylewką albo bezpośrednio na wylewce, co jest błędem. Taki sposób ułożenia, powoduje, że mamy później do czynienia z ogrzewaniem akumulacyjnym, które nie dość, że jest praktycznie niesterowalne, to jeszcze generuje wysokie koszty ogrzewania. Między innymi dzięki takiemu zastosowaniu mat grzejnych powstała opinia, że ogrzewanie prądem jest drogie.

Fot. Enerbau

Diabeł tkwi w szczegółach

Jeżeli ułożymy maty grzewcze na płytach izolacyjnych ze styropianu XPS o grubości 10 mm, zbrojonego siatką z włókien szklanych ,zaciągniętych klejem, to uzyskujemy ogrzewanie na podczerwień, które jest energooszczędne, sterowalne i zapewniające wysoki komfort użytkowania. Płyty izolacyjne przykleja się do wylewki, na płytach układa maty grzewcze, całość zaciąga klejem lub robi wylewkę samopoziomującą. Na to przyklejamy płytki ceramiczne. Dzisiejsze maty grzewcze od renomowanych producentów są praktycznie niezniszczalne. Do tego stopnia, że jeden z producentów daje dożywotnią gwarancję na działanie ogrzewania, pod warunkiem, że nie zostanie ono uszkodzone w sposób mechaniczny przez samego użytkownika. Firma Enerbau jako jedyna w Polsce stosuje zaawansowane izolacje do ogrzewań za pomocą mat grzewczych.

Fot. Enerbau
Maty i kable grzewcze można stosować również do podgrzewania schodów do domu, podjazdów, a nawet rynien i dachów. Innym rodzajem mat grzewczych są maty zamknięte w folii aluminiowej. Tak zbudowane maty stosuje się między innymi do ogrzewania katamaranów i innych jednostek pływających, a także przyczep campingowych.

Sterowanie systemem grzewczym

Systemy grzewcze sterujemy za pomocą termostatów elektronicznych, analogowych i cyfrowych. Cyfrowe termostaty wyposażone są w ekran ciekłokrystaliczny, na którym wyświetlane są informacje potrzebne do sterowania systemem. Można zaprogramować temperaturę na każdy dzień tygodnia z dokładnością do 1 minuty. Bardziej zaawansowane termostaty posiadają ekran dotykowy.

Fot. Enerbau
Są też termostaty bezprzewodowe na wi-fi, które mogą obsługiwać kilka odbiorników. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dużych powierzchni grzewczych lub łączenia ogrzewań powierzchniowych z promiennikami podczerwieni. Uzupełnieniem mogą być centralki wi-fi, które łączą się z internetem, a użytkownik może sterować ogrzewaniem za pomocą aplikacji ze swojego smartfona lub tabletu.

Oba systemy grzewcze, folie i maty grzewcze uzupełniają się nawzajem, tworząc efektywny system grzewczy na podczerwień. Warunkiem jest jednak ich prawidłowy montaż oraz właściwy dobór mocy w zależności od zapotrzebowania energetycznego budynku.

Dziś standardem nie są WT 2017, lecz domy spełniające warunki budynku NF 40 lub niższe. Nawet jeżeli architekt zaprojektował budynek wg norm WT 2017, to warto projekt poprawić i zwiększyć grubość izolacji (szczególnie do gruntu), a także dachu oraz sprawdzić projekt pod kątem mostków termicznych. To się opłaca.

Także w starszych budynkach warto przed wymianą ogrzewania ocieplić zewnętrzne ściany, ale od wewnątrz. Należy przy tym wybrać izolację dyfuzyjnie otwartą, a nie zamykać ściany styropianem bądź wełną mineralną. Taką izolację można wykonać na kilka etapów bez konieczności izolowania całego domu na raz. To się zawsze opłaci. Izoluje się tylko raz, a rachunki za ogrzewanie płaci przez całe życie.

Nie ma dzisiaj bardziej energooszczędnych urządzeń grzewczych niż ogrzewania na podczerwień. Nawet pompy ciepła, które osiągają niższe zapotrzebowanie na energię w rzeczywistości kosztują znacznie więcej, jeżeli doliczymy konieczność serwisowania, wymiany części zamiennych, awarie, a co najważniejsze, konieczność wymiany pompy najwyżej po 15 latach pracy, a to znowu koszt kilkudziesięciu tysięcy złotych. I tak co 15 lat lub nawet częściej. O tym się klientowi nie mówi, tylko prezentuje tabelki pokazujące niskie zużycie energii.

Folie i maty grzewcze kupuje się tylko raz. Nie ma żadnych innych kosztów poza rachunkiem za prąd, a co najważniejsze można je podłączyć do instalacji fotowoltaicznej, a tym samym zredukować koszta ogrzewania do minimum.

Tu też tkwi pułapka dla inwestorów pragnących skorzystać z takiego rozwiązania. Wiele firm oferujących fotowoltaikę ma w swojej ofercie również folie grzewcze,ale tylko o mocach 220 W/m². Tym samym konieczne jest zwiększenie mocy instalacji fotowoltaicznej, a co za tym idzie wyższy zysk sprzedawcy. Najlepiej jest ustalić najpierw zapotrzebowanie energetyczne budynku, a dopiero
potem dobierać moc urządzeń fotowoltaicznych.

Fot. Enerbau
Przykładowo budynek ogrzewany foliami i matami grzewczymi o powierzchni 169 m² zużył w ubiegłym roku energii za 2560 zł, przy temperaturze wewnątrz ok. 23°C. (dane z podlicznika ogrzewania).

To jest alternatywa dla piecy i kotłów na węgiel, które odpowiedzialne są za powstawanie smogu i zatruwanie naszego środowiska naturalnego. Wiele gmin i miast wprowadziło w życie programy umożliwiające uzyskanie dotacji nawet do 80% przy wymianie systemu grzewczego na ekologiczny.

W starych i nieizolowanych domach najlepiej sprawdzają się folie grzewcze sufitowe oraz promienniki podczerwieni. Wybór zależy od inwestora oraz jego możliwości finansowych.