Fot. Flickr

Wstęp

Aby uznać daną roślinę za drzewo lub krzew niezbędny obecnie jest pokrój danej rośliny, a nie jej przynależność gatunkowa. W wielu przypadkach ten sam gatunek może występować zarówno pod postacią drzewa, jak i krzewu. Wedle obowiązującej definicji warunkiem uznania rośliny za drzewo jest obecność zdrewniałego pnia lub kilku pni oraz korony, kiedykolwiek podczas rozwoju rośliny.

Oznacza to, że za usunięcie drzewa należy uznać ścięcie pnia drzewa pozbawionego wcześniej korony, a także usunięcie przewróconego lub odłamanego drzewa.

Cechą pozwalającą na odróżnienie drzewa od krzewu jest zatem obecność pnia (lub kilku pni) i korony. Definicja krzewu nie obejmuje pnączy (np. bluszczu pospolitego), które mają mniejsze znaczenie niż drzewa i krzewy i nie wymagają w tym samym stopniu ochrony prawnej, oraz drzew i krzewów w pojemnikach, które mają tymczasowy charakter.

Nowelizacja ustawy

Wprowadzona przez ustawę z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw nowelizacja ustawy o ochronie przyrody, obowiązująca od dnia 28 sierpnia 2015 r., pozostawia niezmienioną kluczową zasadę, że usuwanie drzew i krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić wyłącznie na podstawie zezwolenia właściwego organu i za opłatą, a wycięcie drzew bez zezwolenia skutkuje karą administracyjną.

Ustawa w swojej nowej formie sformułowała treść wniosku i decyzji, ustalono metodę naliczania opłat odzwierciedlającą koszt odtworzenia drzewa o podobnej wielkości ze zróżnicowaniem ze względu na lokalizację (np. tereny wiejskie i zurbanizowane) oraz kar administracyjnych w zależności od charakteru deliktu administracyjnego, a także kwestię usuwania drzew w stanie wyższej konieczności.

W wyniku nowelizacji ustawy o ochronie przyrody zostały również określone wielkości obwodów pni drzew (a nie - jak dotychczas - ich wieku), które podlegają obowiązkowi uzyskiwania zezwolenia.

W ten sposób każda osoba będzie mogła w prosty sposób sprawdzić, czy konieczne jest zezwolenie na wycinkę drzewa.

Zniesiono także obowiązek uzyskiwania zezwolenia na usuwanie krzewów z ogrodów przydomowych i powalonych lub złamanych przez wiatr drzew, które będą mogły być usunięte przez właściwe służby lub po oględzinach pracownika urzędu gminy.
Ponadto wprowadzono zwolnienie z opłat (ale nie zezwoleń) w przypadku usuwania tzw. samosiewu z nieużytkowanych gruntów.

Wniosek o wycinkę

Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków - wojewódzki konserwator zabytków (art. 83a ust. 1 u.o.p.).

Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska (art. 83a ust. 2 u.o.p.). Natomiast zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wydaje się po uzgodnieniu - odpowiednio - z dyrektorem parku narodowego albo regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Zgodnie z art. 63 § 1 k.p.a., wniosek o wycięcie drzewa może być wnoszony w formie pisemnej, telegraficznie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu, a także za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej, przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji.

Jeśli więc podmiot dysponuje podpisem elektronicznym, może się nim posłużyć i przekazać dokument odpowiednim organom drogą elektroniczną. Wnioskodawca może również zażądać potwierdzenia wniesienia wniosku.

Jeżeli jest on wnoszony w formie elektronicznej, organ potwierdzi jego wniesienie przez doręczenie urzędowego poświadczenia odbioru na wskazany przez wnoszącego adres elektroniczny. Wniosek powinien zawierać informacje określone w art. 83b u.o.p., a ponadto powinien być podpisany przez wnoszącego.

W praktyce jednak urzędy posiadają gotowe formularze, które należy wypełnić i złożyć w urzędzie osobiście lub za pośrednictwem poczty.

Usunięcie drzewa lub krzewu z terenu posesji, na której się znajdują może nastąpić jedynie po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez organ gminy, na wniosek posiadacza tejże posesji.

W sytuacji, w której zarządca nieruchomości i właściciel to dwie różne osoby, zgoda na wycinkę drzewa bądź krzewu musi wyjść od właściciela tejże nieruchomości. Naturalnie sam wniosek o pozwolenie na wycinkę może złożyć zarządca nieruchomości, przy dołączeniu zgody właściciela tejże nieruchomości.

W przypadku spółdzielni mieszkaniowej, która zarządza nieruchomością, informacja o zamiarze wycięcia drzew i krzewów następuje w sposób zwyczajowo przyjęty, poprzez ogłoszenia w siedzibie spółdzielni mieszkaniowej oraz na budynkach, lub biuletyn informacyjny wydawany okazjonalnie lub systematycznie. Powiadomienie co do wycinki drzew czy krzewów następuję za zgodą prezesa spółdzielni mieszkaniowej i informacja w ten sposób trafia ona do członków spółdzielni, właścicieli budynków lub lokali, w przypadku zarządu wspólnoty mieszkaniowej informacja trafia do członków wspólnoty również poprzez ogłoszenie zamieszone na nieruchomości lub informacje wygłoszoną na spotkaniu z członkami wspólnoty mieszkaniowej.

Wniosek może być złożony nie później niż w terminie 12 miesięcy od upływu terminu na zgłaszanie uwag.

Warto wiedzieć, że stan żywotności drzewa (drzewo obumarło lub nierokujące szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości) nie zwalnia posiadacza nieruchomości, na której owo drzewo się znajduje od uzyskania zezwolenia na jego usunięcie, może jedynie stanowić podstawę do niepobierania opłaty za jego usunięcie.

Usunięcie drzew obumarłych jak i zagrażających bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych wymaga uzyskania zezwolenia.

Organ gminny dokonuje oceny, czy podane we wniosku drzewo jest obumarłe i jakie są przyczyny takiego stanu, jak też, czy drzewo rokuje na przeżycie i wobec tego, czy możliwe jest wydanie stosownego zezwolenia na jego usunięcie.

W pewnych przypadkach organ gminny może rozważyć celowość powstrzymania się z wydaniem zezwolenia do rozpoczęcia okresu wegetacyjnego roślin, kiedy będzie mógł dokonać takich ustaleń.

Stawki i opłaty

Zgodnie z 84 ustawy o ochronie przyrody posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzew, które ustala organ w wydanym zezwoleniu. Naliczenie więc opłat za usunięcie drzew jest obligatoryjne i organ administracji państwowej obowiązany jest, w przypadku wydania zezwolenia na usunięcie drzew, do nałożenia obowiązku wniesienia takiej opłaty.

Nie można zapominać o tym, że mówiąc o stawkach opłat za usuwanie drzew ustalanych zgodnie ustawą o ochronie przyrody są one ustalane w konkretnym postępowaniu administracyjnym, w zależności od obwodu pnia drzewa, rodzaju i jego gatunku.

Na podstawie art. 85 ust. 8 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) zostały ogłoszone:
1) maksymalne stawki opłat za usuwanie drzew za jeden centymetr obwodu pnia mierzonego na wysokości 130 cm, których wysokość jest określona w załączniku nr 1 do obwieszczenia;
2) stawki dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew, których wysokość jest określona w załączniku nr 2 do obwieszczenia;
3) stawkę za usunięcie jednego metra kwadratowego powierzchni pokrytej krzewami w wysokości 255,78 zł;
4) stawki kar za zniszczenie jednego metra kwadratowego terenu zieleni w wysokości:
a) dla trawników - 58,82 zł,
b) dla kwietników - 505,18 zł.

Natomiast zgodnie załącznikami do Obwieszczenia Ministra Środowiska z dnia 24 października 2014 r. M.P. 2014. 958 w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz stawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2015

MAKSYMALNE STAWKI OPŁAT ZA USUWANIE DRZEW ZA JEDEN CENTYMETR OBWODU PNIA MIERZONEGO NA WYSOKOŚCI 130 CM

 

STAWKI DLA POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW I GATUNKÓW DRZEW

Posiadacz nieruchomości - zgodnie z art. 84 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie przyrody- ponosi opłaty za usunięcie drzew, które ustala się w wydanym zezwoleniu. Nie pobiera się opłat za usunięcie drzew:
1) na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie;
2) na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
3) jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków;
4) które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych;
5) które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi;
6) w związku z przebudową dróg publicznych i linii kolejowych;
7) które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane;
8) z terenów zieleni komunalnej, z parków gminnych, z ogrodów działkowych i z zadrzewień, w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew i krzewów;
9) które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości;
10) topoli o obwodzie pnia powyżej 100 cm, mierzonego na wysokości 130 cm, nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków;
11) jeżeli usunięcie wynika z potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych;
12) z grobli stawów rybnych;
13) jeżeli usunięcie było związane z regulacją i utrzymaniem koryt cieków naturalnych, wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń wodnych służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz ochronie przeciwpowodziowej w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń (art. 86 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody).

Z orzecznictwa

Bezpośrednim źródłem zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi lub mienia musi być wyłącznie drzewo rosnące w sąsiedztwie budynku i zagrożenie z jego strony musi obiektywnie istnieć w chwili ubiegania się strony o zezwolenie i wydawania zezwolenia
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie IV SA/Wa 2231/07

Podstawa prawna:

Ustawa o ochronie przyrody ( Dz. U. z 2013 poz. 627 ze zm.)
Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U z 2015 poz. 1045)
Rozporządzanie Ministra Środowiska z dnia 13 października 2004 roku ( Dz. U. z 2004 Nr 228 poz. 2306 ze zm.)
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 24 października 2014 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz stawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2015 M.P. 2014.958

Przemysław Gogojewicz
Kancelaria Usług Prawnych